კრიპტოვალუტა
ბოლო წლებში კრიპტოვალუტამ მნიშვნელოვანი ყურადღება მიიპყრო როგორც ინოვაციურმა ფინანსურმა ტექნოლოგიამ. თუმცა, მისი სწრაფი ზრდის პარალელურად, გაჩნდა კითხვები აქტივის სტაბილურობასა და მდგრადობაზე. ამ სტატიაში ძალიან მოკლედ განვიხილავთ კრიპტოვალუტის არსს, მის უპირატესობებსა და ნაკლოვანებებს და მაგალითის დახმარებით გავიგებთ თუ როგორ მუშაობს ის.
რა არის კრიპტოვალუტა? (ფასები იხილეთ ქვემოთ👇)
კრიპტოვალუტა არის ციფრული ან ვირტუალური ვალუტა, რომელიც უსაფრთხოებისთვისს კრიპტოგრაფიას იყენებს. მისი უმთავრესი მახასიათებელი დეცენტრალიზაციაა – ის არ კონტროლდება რომელიმე ცენტრალური ორგანოს მიერ, როგორიცაა მთავრობა ან ბანკი.
პირველი და ყველაზე ცნობილი კრიპტოვალუტა არის ბიტკოინი, რომელიც 2009 წელს შეიქმნა.
# | Name | Price | Changes 24h | Market CAP | Volume | Supply |
---|
კრიპტოვალუტის მუშაობის პრინციპი
კრიპტოვალუტის სისტემა ეფუძნება ბლოკჩეინ ტექნოლოგიას. ეს არის განაწილებული რეესტრი, სადაც ყველა ტრანზაქცია იწერება და მოწმდება ქსელის მონაწილეების მიერ. ტრანზაქციების დადასტურებას ახორციელებენ ე.წ. მაინერები, რომლებიც ამისთვის ჯილდოვდებიან ახალი მონეტებით.
წარმოიდგინეთ, რომ კრიპტოვალუტა არის ციფრული საფულე, რომელიც არსებობს ინტერნეტში და არა ფიზიკურად. ეს საფულე შეიცავს ციფრულ მონეტებს, რომლებიც შეგიძლიათ გამოიყენოთ გადახდებისთვის ან შეინახოთ როგორც ინვესტიცია.
- ციფრული საფულე
პირველ რიგში, თქვენ გჭირდებათ ციფრული საფულე. ეს არის პროგრამა თქვენს კომპიუტერზე ან სმარტფონზე, რომელიც ინახავს თქვენს კრიპტოვალუტას. საფულეს აქვს ორი მნიშვნელოვანი ნაწილი:
- საჯარო გასაღები: ეს არის თქვენი “მისამართი”, სადაც სხვებს შეუძლიათ გამოგიგზავნონ კრიპტოვალუტა (წარმოიდგინეთ როგორც თქვენი საბანკო ანგარიშის ნომერი).
- პირადი გასაღები: ეს არის თქვენი “პაროლი”, რომელიც გჭირდებათ კრიპტოვალუტის გასაგზავნად (წარმოიდგინეთ როგორც თქვენი ონლაინ ბანკინგის პაროლი).
- ტრანზაქციები
როდესაც გსურთ ვინმესთვის კრიპტოვალუტის გაგზავნა, თქვენ აკეთებთ შემდეგს:
- უთითებთ მიმღების საჯარო გასაღებს (მისამართს).
- განსაზღვრავთ გასაგზავნი კრიპტოვალუტის რაოდენობას.
- ხელს აწერთ ტრანზაქციას თქვენი პირადი გასაღებით.
ეს ინფორმაცია ვრცელდება ქსელში და ელოდება დადასტურებას.
- ბლოკჩეინი
ბლოკჩეინი არის როგორც უზარმაზარი ციფრული წიგნი, სადაც ინახება ყველა ტრანზაქციის ჩანაწერი. წარმოიდგინეთ ეს როგორც Excel-ის ცხრილი, რომელიც ასახავს ყველა გადარიცხვას, ოღონდ ამ ცხრილის ასლი აქვს ქსელის ყველა მონაწილეს.
- ვალიდაცია
როდესაც თქვენ აგზავნით ტრანზაქციას, ის ჯერ არ არის დადასტურებული. აქ შემოდიან “ვალიდატორები” (ან “მაინერები”). ისინი არიან ადამიანები ან კომპანიები, რომლებსაც აქვთ მძლავრი კომპიუტერები და ასრულებენ რთულ მათემატიკურ გამოთვლებს ტრანზაქციების დასადასტურებლად.
- ბლოკები და ჯაჭვი
ვალიდატორები აგროვებენ რამდენიმე ტრანზაქციას ერთად “ბლოკში”. როდესაც ბლოკი დადასტურდება, ის ემატება ბლოკჩეინს – აქედან მოდის სახელწოდება “ბლოკჩეინი” (ბლოკების ჯაჭვი). ყოველი ახალი ბლოკი უკავშირდება წინა ბლოკს, რაც ქმნის უწყვეტ ჯაჭვს.
- კონსენსუსი
იმისათვის, რომ ახალი ბლოკი დაემატოს ჯაჭვს, ქსელის უმრავლესობა უნდა დაეთანხმოს, რომ ის სწორია. ეს პროცესი ცნობილია როგორც “კონსენსუსი”. ეს უზრუნველყოფს, რომ ვერავინ შეძლებს ყალბი ტრანზაქციების დამატებას.
- ჯილდო
ვალიდატორები იღებენ ჯილდოს თავიანთი სამუშაოსთვის ახალი კრიპტომონეტების სახით. ეს არის გზა, რომლითაც ახალი მონეტები შემოდის მიმოქცევაში – პროცესი, რომელსაც “მაინინგი” ეწოდება.
მაგალითი:
წარმოიდგინეთ, რომ გინდათ გაუგზავნოთ 1 ბიტკოინი თქვენს მეგობარს ანას. აი, როგორ მოხდება ეს:
- თქვენ შედიხართ თქვენს ციფრულ საფულეში და უთითებთ ანას საჯარო გასაღებს.
- უთითებთ, რომ გსურთ 1 ბიტკოინის გაგზავნა.
- ხელს აწერთ ტრანზაქციას თქვენი პირადი გასაღებით.
- ტრანზაქცია ვრცელდება ბიტკოინის ქსელში.
- ვალიდატორები ამოწმებენ ტრანზაქციას (ამოწმებენ, რომ თქვენ ნამდვილად გაქვთ 1 ბიტკოინი გასაგზავნად).
- ტრანზაქცია ემატება ახალ ბლოკს სხვა ტრანზაქციებთან ერთად.
- ბლოკი ემატება ბლოკჩეინს.
- ანას საფულეში ჩნდება 1 ბიტკოინი.
ეს პროცესი ჩვეულებრივ გრძელდება რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე, იმის მიხედვით, თუ რამდენად დატვირთულია ქსელი.
ამ გზით, კრიპტოვალუტა უზრუნველყოფს უსაფრთხო, გამჭვირვალე და დეცენტრალიზებულ სისტემას ციფრული ღირებულების გადასაცემად ინტერნეტის საშუალებით, ცენტრალური ორგანოს (მაგალითად, ბანკის) საჭიროების გარეშე.
უპირატესობები
- დეცენტრალიზაცია: არ არის დამოკიდებული ცენტრალურ ბანკზე ან მთავრობაზე.
- ანონიმურობა: ტრანზაქციები ფსევდონიმურია, რაც უზრუნველყოფს გარკვეულ პირადულობას.
- დაბალი საკომისიო: საერთაშორისო გადარიცხვები შესაძლებელია გაცილებით იაფად.
- სწრაფი ტრანზაქციები: გადარიცხვები ხორციელდება რამდენიმე წუთში.
- ინოვაციური პოტენციალი: ბლოკჩეინ ტექნოლოგია შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა სფეროში.
ნაკლოვანებები
- მაღალი ვოლატილურობა: ფასები ძალიან არასტაბილურია.
- რეგულაციების ნაკლებობა: ზოგ ქვეყანაში კრიპტოვალუტა კვლავ არალეგალურია.
- უსაფრთხოების რისკები: ჰაკერული შეტევები და თაღლითობა ხშირია.
- ენერგიის მაღალი მოხმარება: ბიტკოინის მაინინგი მოითხოვს უზარმაზარ ელექტროენერგიას.
- შეზღუდული მიღება: ჯერ კიდევ ცოტა ბიზნესი იღებს კრიპტოვალუტას გადახდის საშუალებად.
კრიპტოვალუტა რჩება წინააღმდეგობრივ თემად. მისი ტექნოლოგიური ინოვაციები შთამბეჭდავია, მაგრამ სტრუქტურული ნაკლოვანებები და რისკები მნიშვნელოვან გამოწვევებს ქმნის. თუმცა, კრიპტოვალუტის როლი გლობალურ ეკონომიკაში კვლავ რჩება ღია კითხვად, რომელზეც პასუხს მხოლოდ დრო გაგვცემს.